یادداشت روش شناسایی حضور میدانی | مدرسه حرکت

روش شناسایی حضور میدانی

یکی از روش‌های شناسایی که ذیل روش‌های تحقیق نیز روی آنها تأکید می‌شود، روش میدانی است. روش تحقیق میدانی می‌تواند روشی برای جمع‌آوری داده‌های کیفی در نظر گرفته شود. در واقع محقق باید خودش وارد میدان شود تا به صورت طبیعی با مسئله روبرو شود  (Van de Ven & Marshall, 2017). بدون شک یکی از مهم‌ترین ابزارهای گردآوری اطلاعات در روش میدانی، مشاهده است (McKinnon, 1988).

در حوزه شناسایی کنشگر و فعالین فرهنگی، گاهی شناساگر به محله‌های مورد نظر و هدف خود مراجعه کرده و از نزدیک و با حضور میدانی، اقدام به شناسایی افراد خواهد کرد. در اینجا شناساگر ممکن است با اهالی منطقه مورد نظر به خصوص افراد اثرگذار یا دارای وجه عمومی مانند ریش‌سفیدها، امام جماعت محل و ... به گفتگو بنشیند و از آنها اطلاعاتی را دریافت کند؛ اما اصل کار او حضور و مشاهده شخصی خود است. به عنوان مثال فرد در کانون‌ها و مراکز فرهنگی و اجتماعی، در مساجد، هیئات و ... حضور می‌یابد و با مشاهده کنشگران و فعالین محل‌های مذکور، سعی می‌کند تا افرادی که فعالیت بیشتری دارند و از جنب و جوش بیشتری برخوردار هستند و یا آنکه سایرین را مدیریت می‌کنند را شناسایی نمایند. بعد از این مرحله فرد شناساگر می‌تواند با افرادی که از نظر او مطلوب هستند، ارتباط برقرار کرده و آنها را به صورت دقیق‌تر مورد ارزیابی قرار دهد.

نکته مهم آن است که شناساگر باید به هنگام مشاهده و حضور میدانی، دقت بالایی به خرج دهد و اسیر ظواهر نشود؛ در حقیقت او باید تمام تلاش خود را داشته باشد تا بتواند از دل اعمال و کنش‌های افراد، آنها را شناسایی نماید.

در این روش ممکن است نیاز به صرف زمان و هزینه زیاد و در نظر گرفتن ملاحضات باشد؛ بخصوص برای افرادی که تا کنون در محیط هدف خود حضور نداشته‌اند، شرایط سخت‌تر خواهد بود. اما از سوی دیگر، دقت عمل بالایی نیز خواهد داشت؛ چرا که بدون واسطه به بررسی افراد پرداخته خواهد شد مخصوصاً که افراد در محیط واقعی خود در حال فعالیت و زندگی هستند، بنابراین رفتارهای واقعی‌تر از خود نشان می‌دهند.

محاسن و مزیت‌ها: از جمله محاسن و مزیت‌های روش حضور میدانی می‌توان به موارد ذیل اشاره داشت:
۱) نزدیک بودن به شرایط واقعی و در نتیجه رسیدن به فهم و درکی درست از میدان
۲) به روز بودن اطلاعات
۳) قابلیت بررسی تمامی فرضیه‌های موجود ناظر به موضوع و میدان
4) افزایش دقت در اطلاعات و منجر شدن به افزایش دقت در برنامه‌ریزی

معایب و آسیب‌ها: لاجرم این روش معایب و آسیب‌هایی نیز دارد؛ از جمله:
۱) افزایش هزینه 
۲)زمان‌بر بودن
۳) قطعی نبودن درک و دریافت علّی و معلولی میان پدیده‌ها و اتفاقات رخ داده در میدان
۴) عدم امکان اجرا در محیط‌های بزرگ