گلخانه کودکان مسجد
خانم پالیز از حلقههای میانی فعال در حوزه کودک، در توضیح فعالیتهای خود در شاخه «عملیات» اینگونه بیان میکنند:
یکی از دغدغههای همیشگی ما، ایجاد فضایی شاد و پویا برای حضور پرنشاط کودکان در مسجد بود. ابتدا کمد جایزهای را طراحی کرده بودیم و بچهها به نسبت حضورشان در مسجد، میتوانستند از جایزهها بهرهمند شوند. پس از مدتی به پیشنهاد امام جماعت مسجد، کمد جایزهها را برداشتیم و تصمیم گرفتیم با قصهگویی و اجرای بازیهای هدفمند و جذاب، زمینه را برای حضور و نشاط کودکان در فضای مسجد فراهم آوریم.
در ابتدای کار، بچهها را یک گوشه از مسجد، جمع میکردم و با قصهگویی و بازی تلاش میکردم، آنها را سرگرم کنم. پس از مدتی متوجه شدم بهتنهایی نمیتوانم کار را بهصورت مستمر پیش ببرم. به همین علت چند نفر از نوجوانان و خانمهایی که به مسجد میآمدند را پای کار آوردم.
فعالیت ما به این صورت بود که یک ساعت قبل از اذان مغرب، بچههای محله را در مسجد دور هم جمع میکردیم و پس از آن، مفاهیم و ارزشهای دینی را در قالب بازی و قصه به بچهها منتقل میکردیم. در ادامه با پیشنهاد یکی از دوستان نام طرح را «گلخانه کودکان مسجد» گذاشتیم، چرا که کودکان مسجد با فراگیری مفاهیم دینی در فضای مسجد، کمکم رشد میکردند، بزرگ میشدند و مانند گلی در گلخانه، پرورش مییافتند.
پس از گذشت چند ماه از اجرای برنامهها، با استقبال بچهها و خانواده آنها، طرح گلخانه کودکان مسجد رونق گرفت؛ بهطوری که هر شب برای بچهها برنامه داشتیم. کمکم آوازه طرح از طریق افرادی که به مسجد میآمدند، در محلات دیگر هم پیچید و امام جماعت مساجد دیگر نیز درخواست کردند، این طرح در مسجد آنها نیز برگزار شود.
برای برپایی گلخانه کودکان در مساجد دیگر، ابتدا از طریق امام جماعت مسجد و تبلیغاتی که در سطح محله داشتیم، افرادی که توانایی و علاقه به کار با کودک داشتند را شناساییکردیم. سپس نحوه اجرا و روش کار را برای آنها توضیح دادیم تا بتوانند در مسجد خود گلخانه کودکان را راهاندازی کنند.
به این صورت گلخانه کودکان با درخواست امامان جماعت مساجد، در چند مسجد دیگر نیز برپا شد. در همان زمان، زمینهای برای شرکت در کلاسها و دورههای استاد راجی و اساتید دیگر کشوری برایم فراهم آمد. پس از شرکت در دورهها و رویدادهای کشوری، متوجه شدم خود ما هم میتوانیم با رصد محلات دیگر و پای کار آوردن افراد هر محله، زمینه را برای گسترش گلخانه کودکان، فراهم آوریم.
به این ترتیب محله به محله و مسجد به مسجد، پیش رفتیم و با امام جماعت و هیئت امنا، گفتوگو کردیم تا در اجرای این طرح در مسجد با ما همراه شوند. پس از آن، شروع به شناسایی و توانمندسازی افراد داوطلب در هر محله کردیم تا مدیریت گلخانه مسجد را بر عهده بگیرند. تعداد زیادی از هیئت امنا و مساجد کار ما را قبول نداشتند و میگفتند قالیها کثیف میشود، فضای مسجد به هم میریزد و حتی جلوی درب مساجد زده بودند؛ ورود کودکان ممنوع! اما ما صبوری میکردیم و آنقدر میرفتیم و میآمدیم تا آنها را با خود همراه میساختیم.
با گسترش طرح گلخانه کودکان در مساجد شهر، به روستاها و شهرستانهای اطراف نیز ورود کردیم. برای برپایی گلخانه کودکان درشهرها و روستاهای اطراف، ابتدا با افراد و مجموعههای فرهنگی شهر مثل کانون خادمیاران رضوی، ائمه جماعات و... ارتباط برقرار میکردیم و با تشریح جزئیات، اهداف و نتایج طرح، آنها را در جهت ایجاد گلخانههای کودکان با خود همراه میساختیم.
ما برای گسترش طرح گلخانههای کودکان و شبکهسازی در محلات مختلف، تلاش کردیم، ظرفیتهای مختلفی که در محلات وجود داشت از جمله؛ مربیان پیشدبستانیها، فعالین فرهنگی در محلات، مسئولین هیئات مذهبی و... را پای کار بیاوریم و آرام آرام جلو برویم، چرا که معتقدیم ایجاد گروهها و شبکههای فرهنگی وقتی ارزشمند میشود که کار قوی و بهصورت مستمر پیش برود.
هماکنون پس از گذشت ۵ سال فعالیت در این حوزه، ۵۲ گلخانه کودکان در مساجد مختلف شهر و شهرستانهای اطراف از جمله؛ چترود، بردسیر، جوپار، شهر بابک، راین و... راهاندازی شده است. همچنین حدود ۲۵۶ مربی که همه از افراد بومی همان محلات هستند، پرورش یافته که مدیریت گلخانهها را بر عهده دارند و بهصورت مستمر یا مناسبتی در حال فعالیت هستند.
ما پس از برپایی و گسترش گلخانهها در محلات و شهرستانهای اطراف، همه مربیان و افرادی که پای کار آمده بودند را در یک گروه پشتیبانی دور هم جمع کردیم و با همراهی آنان کارگروههای مختلف از جمله کارگروه مهدویت، کارگروه بازی، کارگروه هیأت، کارگروه احکام و... را راهاندازی کردیم که هر کارگروه به فعالیت و تولید محتوا در حوزه مخصوص به خود میپردازد. علاوه بر آن یک هیأت اندیشهورز، با حضور همه سرگروههای این کارگروهها تشکیل دادیم و در جلسات منظمی به رصد و بررسی فعالیت گلخانههای کودکان در مساجد میپردازیم.
ما تلاش کردیم با استفاده از ظرفیتهای محلهای و فعال کردن آنان، فضایی آرام و پرنشاط برای حضور کودکان در مساجد فراهم آوریم. امروز طرح گلخانه کودکان مسجد به الگویی برای فعالان و دغدغهمندان حوزه کودکان تبدیل شده و در چند استان و شهرستانهای دیگر از جمله نهاوند، هرمزگان و... نیز این طرح برپا شده است.